Το ποδόσφαιρο στα χρόνια της κατοχής (photos)

Κυριακή, 27η Οκτωβρίου 1940: Εκείνη την ημέρα έγιναν τα δύο τελευταία ποδοσφαιρικά παιχνίδια πριν η λαίλαπα του πολέμου παρασύρει τα πάντα στον διάβα της. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε εθνική διοργάνωση αλλά διεξάγονταν τα πρωταθλήματα των πόλεων. Έτσι, στο ένα παιχνίδι ο Πειραιάς κέρδισε με 3-1 την Πάτρα και στο άλλο η Αθήνα συνέτριψε τον Βόλο με 2-0. Όλοι ήξεραν ότι ο πόλεμος πλησίαζε την πόρτα μας αλλά προσπαθούσαν να το ξεχάσουν και να συνεχίζουν να ζουν κανονικά και το ποδόσφαιρο ήταν μία απλή, φθηνή και ευχάριστη διέξοδος.

Η 27η Οκτωβρίου κύλησε ήρεμα και τίποτα δεν προμήνυε πως οι εξελίξεις θα ήταν καταιγιστικές. Τα ξημερώματα ο Ιταλός πρεσβευτής Εμανουέλε Γκράτσι χτύπησε την πόρτα του Ιωάννη Μεταξά και απαίτησε η Ελλάδα να ανοίξει τα σύνορα της για να διέλθουν και να στρατοπεδεύσουν τα ιταλικά στρατεύματα. Η απάντηση ήταν το περίφημο ΟΧΙ και οι καμπάνες του πολέμου ήχησαν.

Μαζί με την γενική επιστράτευση που ακολούθησαν μπήκε λουκέτο και στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Η πλειοψηφία των ομάδων ανέστειλαν την λειτουργία τους, η αθλητική κίνηση διεκόπη και οι ποδοσφαιριστές άφησαν τα ποδοσφαιρικά παπούτσια, τις φανέλες και τα σορτσάκια και φόρεσαν μπότες, χλαίνες και κράνη και έφυγαν για το αλβανικό μέτωπο που γράφτηκε το πρώτο μέρος του πολέμου.

Η οργάνωση των αθλητών και η αντιστασιακή τους δράση

Μετά το 1942 και ενώ οι Γερμανοί είχαν εισβάλλει πλέον στην Ελλάδα το ποδόσφαιρο επέστρεψε με τις ομάδες να διοργανώνουν κάποιες φιλικές αναμετρήσεις προκειμένου να βοηθήσουν αναξιοπαθούντες συμπολίτες μας ή να ενισχύσουν τα ελληνικά νοσοκομεία που είχαν κατακλυστεί από άρρωστους και τραυματίες.

Το 1942 δημιουργήθηκε η Ένωση Ελλήνων Αθλητών που είχε ακριβώς τον παραπάνω σκοπό. Διοργάνωνε συνεχώς φιλικά παιχνίδια και με τα έσοδά του, βοηθούσαν όποιον είχε ανάγκη ,ενώ παράλληλα τα μέλη του ήταν οργανωμένα στην αντίσταση και με κάθε τρόπο βοηθούσαν στον αγώνα για την Ελευθερία.

Φιλικά παιχνίδια την ίδια περίοδο γίνονταν και στην επαρχία και συνήθως μάχονταν οι Γερμανοί με τους Ιταλούς στρατιώτες. Μάλιστα χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Καλαμάτας, όπου οι Γερμανοί είχαν βαρεθεί να κερδίζουν τους Ιταλούς και προκάλεσαν τους Έλληνες να παίξουν ένα φιλικό. Οι Καλαματιανοί ποδοσφαιριστές αλλά και αυτοί από τις γύρω περιοχές νίκησαν προσφέροντας τεράστια συγκίνηση στον κόσμο που ήταν σε κάθε πιθανό και απίθανο σημείο γύρω από το γήπεδο για να παρακολουθήσουν το συγκεκριμένο παιχνίδι, αφού εξέδρες δεν υπήρχαν.

Οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να αντέξουν την ταπείνωση και άμεσα κανόνισαν την ρεβάνς. Το πιο πιθανό ήταν πως και στον δεύτερο αγώνα οι Έλληνες θα ήταν οι νικητές αλλά αυτή την φορά οι κατακτητές είχαν ακόμη ένα παίκτη στο πλευρό τους που ήταν ένα πυροβόλο που είχε τοποθετηθεί πίσω από το τέρμα τους.

Τελικά οι Γερμανοί κέρδισαν αυτό τον αγώνα και οι Έλληνες έμειναν ζωντανοί. Σε διαφορετική περίπτωση θα ακολουθούσαν το παράδειγμα της Ντιναμό Κιέβου που παρά την προειδοποίηση των ναζί, ταπείνωσε την ομάδα του Χίτλερ και εκτελέστηκαν και οι 11 παίκτες της φορώντας την φανέλα της αγαπημένης τους ομάδας.

Πριν την ναζιστική εισβολή στην Ελλάδα τα παιχνίδια που γίνονταν ήταν φιλικά και κυρίως μεικτών ομάδων των συμμαχικών δυνάμεων με κάποιες ομάδες Ελλήνων.

Η αντιστασιακή δράση των Ελλήνων ποδοσφαιριστών

Όπως αναφέραμε και πιο πάνω πλούσια ήταν η αντιστασιακή δράση των Ελλήνων ποδοσφαιριστών και γενικότερα των αθλητών. «Θρυλική» ήταν η ομάδα που είχαν οργανώσει ο αθλητής του Ηρακλή Θεσσαλονίκης Γιώργος Ιβανόφ (προς τιμήν του πήρε το όνομά του το γήπεδο μπάσκετ του «Γηραιού») και ο παίκτης του Παναθηναϊκού Μιχάλης Παπάζογλου. Η συγκεκριμένη ομάδα είχε δώσει πάρα πολλές πληροφορίες στα συμμαχικά στρατεύματα για τις κινήσεις των Γερμανών και μάλιστα είχαν συμμετάσχει και σε σαμποτάζ που έγιναν εναντίον στρατιωτικών βάσεων. Ο Ιβανόφ άλλωστε ήταν ο μεγαλύτερος σαμποτέρ που είχε δράσει στον β’ παγκόσμιο πόλεμο. Ο Παπάζογλου πιάστηκε από τους Γερμανούς αλλά κατάφερε να δραπετεύσει με την βοήθεια των Καλαφάτη και Γιαννάτου που ήταν οι άνθρωποι που δημιούργησαν τον ποδοσφαιρικό και τον μπασκετικό Παναθηναϊκό.

Το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας που είχε επιταχθεί από τους Γερμανούς μπορεί απλά να έμοιαζε με ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο αλλά στην πραγματικότητα όποιος πήγαινε πιο μέσα θα παρατηρούσε πως είχαν δημιουργηθεί αντιστασιακά κέντρα.

Σε αυτό είχε παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο ο Αντώνης Βρετός που ήταν ο διευθυντής του γηπέδου και μάλιστα είχε μείνει στην ιστορία όταν στις 8 Οκτωβρίου του 1944 σηκώθηκε η ελληνική σημαία στο γήπεδο της Λεωφόρου και ένα μήνυμα του Βρετού που ανάφερε: «Την προσεχή Κυριακή μέγας ποδοσφαιρικός αγών Παναθηναϊκού-Αγγλικής Αεροπορίας. Ζήτω η Ελευθερία».

Έδωσαν την ζωή τους για την πατρίδα

Πολλοί ήταν οι αγωνιστές που έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια του πολέμου και που το αίμα τους έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομά τους στον μακρύ κατάλογο των ηρώων του ελληνικού γένους.

ΜΙΜΗΣ ΠΙΕΡΡΑΚΟΣ

Ο Μίμης Πιερράκος του Παναθηναϊκού ήταν ένας από τους κορυφαίους επιθετικούς εκείνης της εποχής. Με την έναρξη του πολέμου θα μπορούσε να είχε αποφύγει την επιστράτευση αλλά αυτός δεν το δέχθηκε και πήγε στο μέτωπο ως ασυρματιστής. Μάλιστα πολέμησε δίπλα στον μεγάλο τερματοφύλακα του Ολυμπιακού, Αχιλλέα Γραμματικόπουλο. Έχασε την ζωή του στο Πόγραδετς και θάφτηκε στην Αλβανία. το 1950 τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και αγκαλιασμένα με την σημαία του Παναθηναϊκού θάφτηκαν στου Ζωγράφου.

Την ώρα που σκοτώθηκε μόλις είχε τελειώσει το γράμμα στον αδερφό του το οποίο διεσώθη. Ακολουθούν τα τελευταία λόγια του ήρωα Μίμη Πιερράκου:

«8-11-1940
Αγαπητέ μου αδελφέ Στέφανε,

Σας έστειλα πέντε γράμματα. Δόξα τω Θεώ είμαι καλά.
Στο προηγούμενο γράμμα μου σας έστειλα τη σύστασίς μου, η οποία σήμερα άλλαξε, μην ανησυχείτε όμως διότι και με την παληά θα το λάβω.
Τώρα η σύστασίς μου είναι: Σ’ Σύνταγμα Βαρέως Πυροβολικού , 2α Μοίρα διοικήσεως Τ.Τ 212.

Μη ξεχάσεις Στέφανε να μου στείλεις ένα πουλόβερ, μερικά ξυραφάκια, τσιγάρα και λίγο χαρτζιλίκι για κανένα καφεδάκι όταν μπαίνουμε σε κανένα χωριό και για κονιάκ.
Σήμερα, όπως και κάθε μέρα μας επισκέφθηκαν εχθρικά αεροπλάνα. Έγινε αερομαχία. Τους ρίξαμε τρία. Το ένα από αντιαεροπορικό πυροβολικό.

Από το ένα αεροπλάνο γλύτωσαν τρεις με αλεξίπτωτο. Τον έναν εξ αυτών τον έπιασα εγώ. Είχε πέσει 5 χιλιόμετρα μακρυά μας. Αν έβλεπε το τρέξιμό μου ο Σίμισεκ σίγουρα θα με έβαζε στην εθνική για τα 5.000μ. Τον έφερα στο Διοικητή. Επήρα το αλεξίπτωτο το οποίο είχε σχισθή από ένα δένδρο και το μοιράσαμε στους άνδρες για μαντηλάκια. Έχω φυλάξει για τη Μαρία.

Έπειτα από τα σχετικά συγχαρητήρια κάθησα να σας γράψω με ένα φόβο μήπως αυτά που γράφω δεν εγκριθούν και δεν λάβετε το γράμμα μου, γι’ αυτό περιορίζομαι και δεν σας γράφω νέα του Μετώπου παρά μόνο πως πάμε Υπερ-Υπέροχα.

Αν δεν είχα έλλειψη νέων σας θα νόμιζα πως βρίσκομαι σε εξοχή. Αυτό όμως με κάνει να ανησυχώ και να περιμένω με αγωνία γράμμα σας που να μου λες πως η Μαμά, η Μαρία κι ο Γιάννης είναι τελείως καλά. Φίλησέ μου τη Μαμά και τη Μαρία, πολλές φορές καθώς και τον Γιάννη, κι εγώ φιλώ εσένα, αδελφές μου Στέφανε.

Μαμακούλα μου γειά σου. Είμαι πολύ – πολύ καλά, να είσαι ήσυχη, πες το και της Μαρίας και δέξου ακόμα ένα φιλί. ΜΙΜΗΣ».

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΒΑΝΩΦ

Ο Γεώργιος Ιβάνωφ γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1911 από Ρώσο πατέρα, και Πολωνή μάνα. Μετακόμισε έφηβος στη Θεσσαλονίκη, γενέτειρα του πατριού του, Γιάννη Λαμπριανίδη. Γράφτηκε στον Ηρακλή σε ηλικία 15 ετών. Μιλούσε 6 γλώσσες: πολωνικά, ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ρωσικά.

Επικηρύχθηκε με 500.000 δραχμές και συνελήφθη. Δραπέτευσε για να ξαναπιαστεί αργότερα και να ξεφύγει πάλι. Για τρίτη φορά πιάστηκε από τους Γερμανούς το φθινόπωρο του 1942 και ενώ το ποσό της επικήρυξης ήταν πλέον 2 εκατομμύρια δραχμές.

Καταδικάστηκε τρις εις θάνατον και εκτελέστηκε στην Καισαριανή, έπειτα από μία τελευταία προσπάθεια απόδρασης στις 4 Ιανουαρίου 1943. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Ζήτω η Ελλάδα! Ζήτω η Πολωνία!»

Οι Πολωνοί ανακήρυξαν το Γέρζι Στσαΐνοβιτς (ή Γεώργιο) Ιβάνωφ εθνικό ήρωα. Εδωσαν το όνομά του σε δρόμους, έφτιαξαν ανδριάντες, του αφιέρωσαν ειδική αίθουσα στο Πολεμικό Μουσείο της Βαρσοβίας, έκαναν τη ζωή του κινηματογραφική ταινία.

Οι Σύμμαχοι του απένειμαν μεταθανάτια το μετάλλιο της Στρατιωτικής Αρετής. Η Ελλάδα τίμησε τον Ιβάνωφ με το ανώτατο μετάλλιο ανδρείας και έφτιαξε άγαλμα προς τιμήν του στην οδό Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης.

ΑΛΛΟΙ ΗΡΩΕΣ

Ο Σπύρος Κοντούλης της ΑΕΚ τον Ιούνιο του 1944 πήγαινε στην Καισαριανή για εκτέλεση, αφού είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς. Πήδηξε από το αυτοκίνητο που τον πήγαινε στον τόπο εκτέλεσης και προσπάθησε να διαφύγει αλλά σκοτώθηκε από τα γερμανικά πυρά.

Ο ΠΑΟΚ θρηνεί τον χαμό των Νίκου Σωτηριάδη και Γιώργο Βατίκη ενώ γνωστές έχουν γίνει και οι απώλειες του Ολυμπιακού Βόλου με τους Κυριάκο Μαυραντζούλη, Νίκο Μαλαβέτα και Φάνη Σωτηρίου να χάνουν την ζωή τους.

πηγή: skygoal.gr